مدیریت زنجیره تامین

---

تعریف مدیریت زنجیره تامین SCM:

مدیریت زنجیره تامین Supply Chain Management   مدیریت زنجیره تامین عبارتست از فرآیند برنامه ریزی، اجرا و کنترل عملیات مرتبط با تامین یک کالا در بهینه‌ترین حالت ممکن است. مدیریت زنجیره تامین دربرگیرنده تمامی جابجایی‌ها، انبارش، مراحل تولید، موجودی در حین کار و محصول تمام شده از نقطه شروع اولیه تا نقطه پایان مصرف می‌باشد، یا به عبارت دیگر زنجیره تامین یک کالا بر تمام فعالیتهای مرتبط با  تولید و تبدیل کالا از مرحله تهیه ماده خام تا تحویل کالای نهایی به مصرف‌کننده نهایی، منبع یابی و نیز جریانهای اطلاعاتی مرتبط با آنها را شامل می‌شود.

این امر مستلزم استفاده از راهکارهایی است که ضمن جلوگیری از بروز خطا در جمع آوری و ثبت اطلاعات، امکانات شناسایی و ردیابی کالا را نیز در طول زنجیره حتی در خدمات پس از فروش، به شکلی کاملا مکانیزه فرآهم نماید تا داده های حاصل از ردیابی کالا، به افزایش آگاهی، شناسایی و رفع مشکلات، ایجاد تغییرات برای بهبود عملیات و در نهایت افزایش کیفیت و رضایتمندی مشتریان کمک کند.

سازمان ها با افزایش رقبای جهانی مجبورند سریعا فرآیندهای درون سازمانی را بهبود بخشند و یکپارچگی منظمی را در تمام فرآیند های تولیدی خود ایجاد کنند.

مدیریت زنجیره تامین بر یکپارچه سازی فعالیت های زنجیره تامین و نیز جریان های اطلاعاتی مرتبط با آنها از طریق بهبود در روابط زنجیره در جهت دستیابی به مزیت رقابتی قابل اتکا و مستدام، مشتمل می شود، بنابریان، مدیرت زنجیره تامین عبارت است از فرآیند یکپارچه سازی فعالیت های زنجیره تامین و نیز جریان های اطلاعاتی مرتبط با آن از طریق بهبود هماهنگ سازی فعالیت ها در زنجیره تامین، تولید و عرضه محصول. 

مدیریت زنجیره تامین Supply Chain Management دارای سه فرآیند عمده و اصلی است که عبارتند از:

1 - مدیریت اطلاعات: گردش مناسب و انتقال صحیح اطلاعات باعث می شود تا فرآیندها موثرتر و کاراتر گشته و مدیریت آنها آسانتر گردد، مدیریت اطلاعات هماهنگ و مناسب میان شرکا باعث شده تا تاثیرات فزاینده ای در سرعت، دقت، کیفیت و جنبه های دیگر داشته باشد و شامل موارد زیر است:  

- مدیریت اطلاعات در حوزه  لجستیک: شامل انتقال، جابجایی، پردازش و دسترسی به اطلاعات لجستیکی برای یکپارچه سازی فرآیند های حمل و نقل، سفارش دهی و ساخت، تغییرات سفارش، زمان بندی تولید و برنامه های عملیات انبارداری می باشد.

- تبادل و پردازش داده ها میان شرکا مانند: تبادل و پردازش اطلاعات فنی، سفارشات و...

- جمع آوری و پردازش اطلاعات برای تحلیل فرآیند منبع یابی و ارزیابی، انتخاب و توسعه تامین کنندگان

- جمع آوری و پردازش اطلاعات عرضه، تقاضا و... برای پیش بینی روند بازار و شرایط آینده عرضه و تقاضا.

- ایجاد و بهبود روابط بین شرکاء.

2 – مدیریت لجستیک:

کلیه عملیات فیزیکی و برنامه ریزی از مرحله تامین ماده خام تا محصول نهایی شامل فعالیت های حمل و نقل، انبارداری، زمان بندی تولید و... را شامل می شود.

عوامل و اجرای لجستیک

1 – تعیین ضوابط و استانداردها: استانداردهای مناسب برای نوع اقلام و کالاهای مصرفی و نیز تعیین اندازه مصرف در سازمان، بررسی و تدوین می شود تا ادامه عملیات بر این اساس انجام گیرد.

2 – امور مربوط به برآورد: اگر لجستیک را با نگرش سیستمی بررسی کنیم یکی از زیر سیستم های اساسی، برآورد اقلام و خدمات مورد نیاز در سازمان خواهد بود، که می بایست قبلا بر اساس تجارب گذشته و مبانی علمی و منطقی برآورد، پیش بینی و سپس تهیه و توزیع شود.

3 – امور مربوط به تهیه و تامین: وظیفه این قسمت، تهیه اقلام و کالاهای مورد نیاز با توجه به مکانیزم های موجود است، خرید کالا از منابع خارج از سازمان، متداول ترین روش تهیه است، ولی در مواردی که کالا جنبه خاص و انحصاری داشته باشد، مکانیزم تولید آن، راه حل مناسبی تلقی می شود.

4 – امور مربوط به ترابری: این زیر سیستم، انتقال و جابجایی اقلام، وسایل و نیروی انسانی را بر عهده دارد و هرگونه خدمات در این راستا توسط آن انجام می شود.

5 – امور مربوط به ذخیره سازی و انبارداری: در این قسمت ذخیره سازی اقلام کالاهای خریداری شده انجام می گیرد تا بر حسب نیاز به تدریج در دسترس استفاده کنندگان قرار داده شود، برای بهبود امور این قسمت، آموزش کارکنان در رشته های علمی مربطه، امری لازم است تا با توجه به هزینه های بالای انبارداری، بهره وری افزایش یابد و افراد با آخرین شیوه های تخلیه و بازگیری کالا، قفسه بندی کنترل دقیق موجودی ها از نظر کمی و کیفی، ثبت و محاسبه کالاهای ورودی و خروجی آشنا شوند .

6 – امور مربوط به توزیع: هدف از این بخش برنامه ریزی در خصوص ارسال اقلام و فعالیت های اداری مربوط است، به گونه ای که کالا و اقلام توزیع شده به طور دقیق در دسترس درخواست کنندگان قرار گیرد و به میزان متناسب توزیع شوند.

7 – امور مربوط به نگهداری: در این قسمت به موضوع مهم کیفیت نگهداری کالاها و وسایل موجود در سازمان توجه می شود، اقدامات پیشگیرانه، توصیه ها و آموزش های لازم در خصوص نحوه مصرف و بهره برداری از تجهیزات، عامل مهمی برای نیل به اهداف در این راستا هستند، به نحوی که اقلام و ماشین آلات، همیشه سالم و قابل استفاده باشند.

8 – امور مربوط به تعمیرات: در این بخش تمامی اقدامات اصلاحی و بازسازی برای کالاها و تجهیزات معیوب انجام می گیرد تا بتوان دوباره از آنها و تا پایان عمر مفید از آن ها استفاده مناسب به عمل آورد.

9 – امور مربوط به ساختمان و تاسیسات: وظیفه این بخش نگهداری و تعمیرات و تاسیسا ت به طور کلی امول غیر منقول در سازمان است.

10 – امور مربوط به ارتباطات و مخابرات: این زیر سیستم به عنوان یکی از مهم ترین بخش های مجموعه لجستیک از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و شریان حیاتی اطلاعات در سازمان هاست. این سیستم هماهنگی در سازمان به سرعت شکل می گیرد.

3 – مدیریت روابط:

بسیاری از شکست های آغازین در زنجیره تامین، معلول انتقال ضعیف انتظارات و توقعات و نتیجه رفتارهایی است که مابین طرفین درگیر در زنجیره به وقوع می پیوندد، ارتباط مطمئن میان شرکا در زنجیره تامن به گونه ای که شرکاء اعتماد متقابل به قابلیت ها و عملیات یکدیگر داشته باشند از عناصر بحرانی و مهم برای نیل به موفقیت پایدار است.

اکثر اتحادهای موفق زمانی اتفاق افتاده است که ارتباط بین شرکا در زمینه مواد، محصولات یا خدمات توسعه داده شود و به طور استراتژیک برای هر دو شریک از اهمیت خاصی برخوردار باشد.

منبع: ماهنامه تدبیر - شماره 117 - دکتر مهدی غضنفری، افشین ریاضی، مسعود کاظمی

         ماهنامه صنعت خودرو - ویژه نامه زنجیره تامین، دی ماه 1388  

         مجله کنترولر - شماه 5 - دکتر  اصغر مشبکی 

---